Songwriting bloopers

Je kent ze vast wel: die wereldberoemde foutjes die in een kaskrakende filmhit zijn beland. Niemand heeft ze opgemerkt, maar nadat de film in première is gegaan, zagen oplettende kijkers opeens onlogische details. Niets meer aan te doen, ze zitten er voor altijd in. Met songwriting bloopers gaat het net zo.

Bekende filmbloopers zijn al zo oud als de cinema zelf. Bijvoorbeeld Charlton Heston die in de epische jaren 50 filmklassieker Ben Hur heroïsch met zijn strijdwagen rondjes scheurt over de Romeinse renbaan en onderweg een gestrande karos niet meer kan ontwijken. Een superstunt volgt, waarbij Ben Hur met strijdwagen en al door de lucht zeilt om in volle vaart voorbij het wrak van de verongelukte tegenstander te landen en door te denderen. Een stunt die in één keer goed moest gaan. In de spanning en de chaos van de sprong viel het niemand op dat Heston zijn horloge nog om had, en dat bleef zelfs op de snijtafel onopgemerkt. Vandaar dat Ben Hur anno het jaar 30 AD spectaculair de eindstreep tegemoet jaagt met een design-klokje om de pols.

Sharon Stone stopt met roken

Of wat dacht je van die roemruchte scène uit Basic Instinct? Ja, die ene waarbij Sharon Stone het ene been over het andere slaat en daarbij de verzamelde detectives een korte blik gunt op haar intieme delen. Aan het begin van de scène heeft ze een sigaret in de hand, direct daarna niet, en in het volgende shot weer wel. De essentie van de scène trok zoveel aandacht dat niemand op die sigaret lette.

In liedjes komen dat soort bloopers ook voor. Terwijl er bij films specialisten worden aangetrokken om deze zogeheten ‘continuïteit’ te bewaken, zodat apart geschoten beelden in de uiteindelijke volgorde logisch blijven, moeten songwriters het zelf opknappen. Met diverse, vergelijkbare problemen.

Song blooper: Jij gelooft in mij?

André Hazes kon er wat van. Bijvoorbeeld in de song Zij gelooft in mij zingt hij over ‘haar’ in de derde persoon (‘ze lag te slapen, ik vroeg haar gisteravond wacht op mij’). In het tweede couplet begint hij echter met ‘Nu sta ik voor je, ik ben weer blijven hangen in de kroeg / Zo’n nacht ze weet het, heb ik nooit genoeg’. In plaats van over een derde persoon te zingen, richt hij zich opeens rechtstreeks tot ‘haar’, om één zin later weer naar een derde persoon te gaan. Deze song blooper zij André senior vergeven. Uit de context begrijpen we prima dat Hazes onbedoeld de camera in een korte scène twee keer een zwieper geeft.

In De Vlieger maakt Hazes het nog wat bonter. ‘Mijn zoon was gisteren jarig…’ begint hij. Om in het tweede couplet te openen met ‘En toen, op zekere morgen zei hij ‘Vader, ga je mee?’’. Die zekere morgen kan niet anders zijn dan deze afgelopen ochtend, want de verjaardag was gisteren – hebben we net gehoord. In latere versies zingt Hazes ‘en toen, de andere morgen’, wat al iets minder krom is. Maar toch.

Het jongetje in het lied vervolgt dan met ‘En als zij dan leest hoeveel ik van haar hou, dat ik niet kan wennen aan die and’re vrouw’, dan zou je iets verwachten in de zin van ‘nou, dan zal ze wel…’. Maar die als-dan belofte wordt nergens ingelost. Het jochie breekt z’n gedachtegang abrupt af door nog maar eens te zeggen ‘Ik heb hier een brief voor mijn moeder’.

Ook Bloed, Zweet & Tranen van de levenslied-maestro zit vol met songwriting bloopers. De uitdrukking ‘met bloed, zweet en tranen’ betekent zoveel als ‘met de grootst mogelijke moeite en pijn’. Het kost de zanger kennelijk oneindig veel inspanning om te zeggen: rot hier nu maar op. En dat de koek op is. Niemand die weet waarom dat zo verschrikkelijk moeilijk is, maar het zingt heerlijk mee.

En wat te denken van ‘Een lach met tranen, zo voel ik mij vandaag / geproefd van het leven, zoveel vrienden ongekend’. De logica is ver te zoeken, de rijm ook.

Is dat erg? Ach, het gaat uiteindelijk om de emotie en de intentie. En een paar miljoen Hazes-fans kunnen het niet fout hebben, toch?

Het is net als het klokje van Ben Hur en de sigaret van Sharon Stone. Misschien klopt het niet, maar het succes is er niet minder om. Noem het dichterlijke vrijheid, de armslag van de liedjesmaker.

Ken jij ook zulke songwriting bloopers? Mail ze naar info@songwriterschool.nl en ik neem ze mee voor een volgend blooper blog!

Zelfscan-symfonie

We hebben voortdurend speciaal gecomponeerde ‘muziek’ om ons heen die ons stuurt en beïnvloedt. Bij Albert Heijn word je eronder bedolven.

Overal is levende muziek, misschien zelfs wel meer dan we beseffen. Vanuit romantisch oogpunt zou ik dan kunnen vertellen over het geluid van de zingende vogels, het ruisen van de wind en de golfslag van de zee. Maar het gaat veel verder dan dat. Wat dacht je van de piepjes in de supermarkt?

We hebben allemaal voortdurend speciaal gecomponeerde ‘muziek’ om ons heen die ons stuurt en beïnvloedt. De smartphones, natuurlijk. Maar ook het sonore waarschuwingssignaal dat we onze autogordel niet om hebben, dat de tank bijna leeg is, dat we mogen oversteken, dat de koelkastdeur nog open staat, dat we hebben vergeten af te rekenen, dat we mogen stoppen met alcoholcontroleblazen, dat we een e-mail ontvangen… Onze leefomgeving is vergeven van de piepjes, bliepjes, zoemertjes, buzzers en riedeltjes.

Echte muziekstukken

Ik word er eerlijk gezegd soms gestoord van. Dan gaan ook nog eens mijn innerlijke alarmbellen af. Daar zit je dan helemaal niet op te wachten, uiteraard. Maar het is onontkoombaar. Dus stel ik me uit lijfsbehoud voor dat het hier om echte muziekstukken gaat. Een prelude van piepjes, een pastorale van pingeltjes, een suite van signalen. En als je dat doet, ontstaat er een heel nieuwe beleving.

Een voorbeeld.

Bij Albert Heijn kun je zelf je boodschappen scannen, zonder tussenkomst van een caissière afrekenen en weer wegwezen. Handig, maar ook luidruchtig. Ik ben elke keer weer verrast door de tsunami aan piepgeluiden die je van alle kanten om je heen hoort.

Toonsoort

Op zoek naar samenhang in deze kakafonie viel me deze week iets bijzonders op. Er is duidelijk over die geluiden nagedacht, namelijk. Om te beginnen zijn alle tingels en tangels bij de Appie keurig harmonisch in dezelfde toonsoort gearrangeerd, zonder dissonanten en valse noten. En samen vormen ze werkelijke melodietjes.

Heb je een bonusaanbieding in het rode oog van je handscanner gevangen, dan klinkt er een riedeltje omhoog als uitnodiging voor nóg een aanschaf en een vrolijke bevestiging dat je goed bezig bent. Een riedeltje omlaag zou immers suggereren dat je klaar bent, en dat is pas bij de kassa de bedoeling. Je moet dóór! Je concert is nog niet af.

Dominant septime

Ook de zelfscankassa aan het eind gebruikt muziekjes met een psychologisch effect. Als mijn bonuskaart door Albert Heijn elektronisch is herkend, klinkt een dominant septime-akkoord – en elke muziekleraar zal je kunnen bevestigen dat dat een vierklank is die smeekt om ‘op te lossen’ naar het grondakkoord, de basis, het eindpunt, de thuishaven. Ons oor herkent dat als een aankondiging van ‘bijna klaar’ en is tegelijk het dwingende signaal dat er nog één handeling moet volgen voor de grande finale: het moment waarop je afrekent en het verlossende bonnetje eruit rolt. Dan pas is het klaar. Over. U mag gaan. En dat doet u dan braaf. Dankzij het septime-akkoord dat oplost in het slotakkoord.

Dus, ook als u geen of nauwelijks aandacht heeft voor de harmonieën om u heen, u wordt erdoor gestuurd. Ook al denkt u misschien dat u totaal niet muzikaal bent. Let volgende keer in de winkel maar eens op als u de zelfscansymfonie ondergaat.

Meer weten over harmonieën, akkoorden en akkoordencombinaties? Check dan de cursus Chord Progressions.